| Geri | Önceki Konu | Sonraki Konu |
Bilgisayarınızdan yeterli ve düzenli verim almak istiyorsanız onu iyi tanımalı, size neler verebileceğini veya veremeyeceğini iyi bilmelisiniz. O, ne büronuzun baş köşesinde tozlanmaya terkedilecek bir süs, ne de her derdinize deva olacak sihirli bir değnek değildir. İşinizi yapmanızda size yardımcı olan bir alettir, ve kullanışlı bir alet olup-olmaması size bağlıdır.
Aşağıdaki kısımlarda, bilgisayarınızı tanımanıza ve ondan daha iyi faydalanmanıza yardımcı olacağını düşündüğümüz bir takım esaslar yer almaktadır. Burada anlatılanları okumanızı ve ileriki çalışmalarınızda söz konusu hususlara dikkat etmenizi tavsiye ederiz.
İşte size bilgisayar kullanırken göz önüne almanızı tavsiye ettiğimiz birkaç husus:
Bilgisayarın diğer birimlerine göre, kullanıcının davranışlarına doğrudan maruz kalmaları bakımından, daha nazik olan disketleri kullanırken şunlara dikkat etmelisiniz:
Disket Formatlama İşlemi başlıklı kısımda disket tipleri ve disketlerin formatlanması ile ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
Ekran, bilgisayarınızın size derdini anlatmak için kullandığı dilidir. Ekranı iyi takip etmek, çalışmakta olan programın içerde neler yaptığını anlamanız bakımından çok önemlidir.
Özellikle uygulama programları, kullanıcı ile birlikte çalıştıkları için, sürekli ekrana mesaj gönderirler -- ve, tabii, sizin bunları okuyup anladığınızı kabul ederler. Bu bakımdan, ekranı iyi takip etmeniz kullandığınız programa hakim olmanızı sağlayacak ve sizi istemediğiniz işler yapmaktan kurtaracaktır.
Programların ekrana bilgi göndermesi iki şekilde olabilir:
1. İşletim sistemi komutlarını çalıştırdığınızda olduğu gibi, siz bir komut girersiniz ve onun altında çalışan komutun gönderdiği mesajlar çıkar. Yani ekran daktiloya takılmış bir kağıt gibidir; mesajlar yazılır ve yukarı doğru kaydırılır. Bu tür mesaj göndermeyi bir tür dökülme olarak kabul edebilirsiniz. Sizi ilgilendiren, sizin yazdığınız komutun altında çıkan mesajlardır.
2. Profesyonel uygulama programlarında ise tüm ekran kullanılır, ressamın boyadığı bir tablo gibi. Diğerine göre gözlerinizin tarayacağı alan daha geniş olmakla birlikte, bu ekranlarda belli sabit dizaynlar kullanıldığından, ekranın bazı kesimlerine hiç bakma ihtiyacı duymayabilirsiniz.
İkinci tanıma göre ekranı kullanan uygulama programları da ekranı yerine göre yukarıdan aşağı boyayabilir. Nereye bakmanız gerektiğini anlamanın en kolay yolu ekranda hareket eden kursoru izlemektir.
Datasoft programları da ikinci gruba girmektedir ve ekran dizaynları hepsinde standarttır. Datasoft programlarının ekranı nasıl kullandığı Ekran Dizaynı başlıklı kısımda açıklanmıştır.
Yukarıda ekranın bilgisayarınızın dili olduğundan bahsettik. Bu bölümde ise sizin dilinizden, yani klavyeden söz edeceğiz.
Klavye bilgisayara, dolayısıyla çalışmakta olan programa, isteklerinizi iletmek için kullandığınız birimdir. Özellikle hatasız ve hızlı bilgi girişi yapmak için klavyenizi yakından tanımalısınız. Bu kısım işte bu amaca, sizi klavyenizle tanıştırmaya hizmet ediyor.
Piyasada başlıca iki değişik modelde klavye bulunmaktadır: AT ve XT. Adlarından da anlaşılacağı üzere bu klavyeler AT ve XT model bilgisayarlarla birlikte kullanılmak üzere imal edilmişlerdir. XT klavyeler sadece XT bilgisayarlarda çalışırken, AT klavyeler -- altlarındaki bir düğme yardımıyla -- her iki tür bilgisayarda da çalışabilmektedir. Bu iki model arasındaki en belirgin fark üzerlerindeki tuşların sayısıdır: AT klavyelerde ayrıca bir kursor hareket tuşları grubu bulunmaktadır.
Aşağıdaki figürlerde her iki klavye modelinin birer örneğini ve tuş gruplarının adlarını görebilirsiniz(Burada Nümerik Grup olarak gösterilen tuş grubu ileride Nümerik Klavye olarak adlandırılacaktır.)
–—————————————————————————————————————————– | ===== ======================== ======== | | | | | | | | | | | | | Harf Grubu | | | | | | | | (Ana Grup) | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | ==Ø== ======================== ===Ø==== | | –Fonksiyon Grubu Nümerik Grup– | –—————————————————————————————————————————– Figür : XT Model Klavye Tuş Grupları
–——————————————————————————————————————————————————————————————————————– | –——–——– –——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–—————– –—————–—————– | | |F1|F2| |Es|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |8 |9 |0 |- |= |BckSp| |NumLc|ScrLc| | | |——+——| |——––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––————| |——–——+——–——| | | |F3|F4| |Tab|Q |W |E |R |T |Y |U |I |O |P |[ | ]| | |7 |8 |9 | | | | |——+——| |———––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––Ent| |——+——+——|- | | | |F5|F6| |Ctrl|A |S |D |F |G |H |J |K |L |; |' |` | | |4 |5 |6 | | | | |——+——| |———––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––——–———| |——+——+——+——| | | |F7|F8| |Shf|| |Z |X |C |V |B |N |M |, |. |/ |Shift | |1 |2 |3 | | | | |——+——| |———–—––——–——–——–——–——–——–——–——–——–——––——————| |——–——+——|+ | | | |F9|10| |Alt | |CapsLc| |0 |. | | | | –——–——– –—————–———————————————————————————————–——————– –—————–——–——– | –——————————————————————————————————————————————————————————————————————– Figür : XT Model Klavye
–———————————————————————————————————————————– | ========================= ====== | | | Fonksiyon Grubu | | | | | ========================= ====== | | ========================= ====== ======== | | | | | | | | | | | Harf Grubu | | | | | | | | (Ana Grup) | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | =========================|====== ======Ø= | | Kursor Grubu– Nümerik Grup– | –———————————————————————————————————————————– Figür : AT Model Klavye Tuş Grupları
–———————————————————————————————————————————————————————————————————————– | –———– –——–——–——–——– –——–——–——–——– –——–——–——–——––——–——–——– | | |Esc| |F1|F2|F3|F4| |F5|F6|F7|F8| |F9|10|11|12||PS|SL|Pa| | | –———– –——–——–——–——– –——–——–——–——– –——–——–——–——––——–——–——– | | –——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——–——————––——–——–——––——–——–——–——–| | |` |1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |8 |9 |0 |- |= |BackSp||In|Ho|PU||NL|/ |* |- || | |——––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––——–——||——+——+——||——+——+——+——|| | |Tab|Q |W |E |R |T |Y |U |I |O |P |[ |] |\ | ||De|En|PD||7 |8 |9 | || | |———––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—–——– |–——–——–——–|——+——+——|+ || | |Caps|A |S |D |F |G |H |J |K |L |; |' |[Enter]| |4 |5 |6 | || | |————––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—––—–———————| –——– |——+——+——+——|| | |Shift|Z |X |C |V |B |N |M |, |. |/ |Shift | |Up| |1 |2 |3 | || | |————––—––——––—–——–——–——–——–——–——+——–—–——–————|–——+——+——–|——–——+——|En|| | |Ctrl| |Alt | |Alt | |Ctrl||Lf|Dn|Rg||0 |. | || | –————– –————–———————————————————–————– –————––——–——–——––—————–——–——–| –———————————————————————————————————————————————————————————————————————– Figür : AT Model Klavye
Daktilo kullanma alışkanlığı olan kullanıcılar bilgisayar klavyesini kullanmada zorlanmakta ve çok hata yapmaktadır. Aşağıdaki notlar özellikle bu kullanıcıların dikkat etmesi gereken temel kuralları içermektedir:
Unix sistemlerde komut prompt'unda iken (herhangi bir programın çalışmadığı, sistemin sizden komut beklediği an) fonksiyon ve kursor hareket tuşlarını kullanmayın. Bu tuşlar komut satırına görünmeyen karakter yazarlar. Bir komut yazarken yanlış tuşa basarsanız, [BackSpace] ([Enter] tuşunun üzerindeki sol yönlü ok tuşu) tuşuyla yanlış yazdığınız karakterleri silip yeniden yazın.
Aşağıda, klavyenizde bulunan tuşların anlamları ve işlevleri gruplandırılarak açıklanmıştır(Anlatılan tuşlar AT klavyede bulunanlardır ve buradaki işlevler Datasoft programlarını kullanmanızda faydalı olacak şekilde anlatılmıştır).
Sistemin Değerlendirdiği Tuşlar
Bu tuşlar işletim sistemi veya makina donanımı tarafında kontrol edilir.
[Pause]
Pause - Bekle. Makinanın işlemesini geçici olarak durdurur. Devam etmek için; DOS altında çalışıyorsanız bir harf tuşuna, Unix altında çalışıyorsanız tekrar bu tuşa basın.
[PrtSc]
PrintScreen - Ekranı yaz. DOS sistemlerde ekranda görünen tüm karakterleri yazıcıdan yazdırmak için kullanılır.
[ScrollLock]
ScrollLock - Kayma kilidi, kayma kontrolü. Unix sistemlerde [Pause] tuşu gibi vazife görür.
Shift Tuşları
Bu tuşlar klavyedeki diğer tuşlarla birlikte kullanılırlar ve beraber kullanıldıkları tuşların işlevlerini değiştirirler.
[CapsLock]
CapsLock - Büyük harf kilidi. Harf tuşlarının işlevini değiştirir ve [CapsLock] ışığını yakar-söndürür. Harf tuşları; ışık yanık olduğunda büyük harf, sönük olduğunda küçük harf çıkarır.
[NumLock]
NumLock - Sayı kilidi. Nümerik klavye tuşlarının işlevini değiştirir ve [NumLock] ışığını yakar- söndürür. Nümerik klavye tuşları; ışık yanık olduğunda sayı tuşu, sönük olduğunda kursor hareket tuşu olarak çalışır.
[Alt]
Alternate - Alternatif. Bu tuş yalnızca harf tuşları ve harf grubundaki sayı tuşları ile birlikte çalışır. DOS altında; bu tuşa basıp nümerik klavyeden "1" ile "255" arasında bir sayı girdiğinizde ise sayının karşılığı olan ASCII karakter çıkar. Örneğin; 65 girdiğinizde A harfi çıkar. Unix sistemde bu tuş bir işe yaramaz(Kullanmak için detaylı teknik bilgi gerektiren tanımlamalar yapmak gerekir).
[Ctrl]
Control - Kontrol. Bu tuş basılı olarak başka bir tuşa basıldığında ayrı bir anlama gelir (kontrol kodları). Harf tuşlarını, kursor hareket tuşlarını, fonksiyon tuşlarını ve bazı işaret tuşlarını etkiler.
[Shift]
Shift - Kaldırma, kaydırma. Tuşların üst kısmında yazılı karakterleri çıkarmak için kullanılır. Harf tuşları ile birlikte kullanıldığında büyük harf çıkarır. [CapsLock] ve [NumLock] ışıklarının yanık veya sönük olma durumuna göre işlevi ters çevrilir.
Fonksiyon Tuşları
Bu tuşlar basıldıklarında çalışmakta olan programın özel bir takım işler yapmasını sağlar.
[BackSpace], [BS]
BackSpace(Klavyenizde harf grubunun solundaki [Enter] tuşunun üstündeki sol-yönlü büyük ok tuşu) - Geriye sil. En son yazdığınız karakteri siler.
[Del], [Delete]
Delete - Sil. Kursorun altında olduğu karakteri siler ve sağdaki karakterleri sola kaydırır.
[Enter]
[Enter] - Gir, kabul. Yazdığınız komutun veya bilginin işlenmesini veya kabulünü sağlar.
[Esc]
Escape - Kurtul. Yapmakta olduğunuz işlemi terk ederek bir önceki menüye veya işleme dönmek için kullanılır.
[F1] - [F12]
Fonksiyon. Belli bir işlem sırasında doğrudan bazı program opsiyonlarına erişmek için kullanılır.
[Ins], [Insert]
Insert - Araya gir. Bu tuştan sonra gireceğiniz karakterler var olan yazının arasına sokulur.
Kursor Hareket Tuşları
Bu tuşlar ekranda görünen kursoru hareket ettirmek için kullanılır.
Sol yönlü ok
Kursoru sola doğru yatay hareket ettirmek için kullanılır.
Sağ yönlü ok
Kursoru sağa doğru yatay hareket ettirmek için kullanılır.
Yukarı yönlü ok, [LnUp]
Kursoru yukarı doğru hareket ettirmek için kullanılır.
Aşağı yönlü ok, [LnDn]
Kursoru aşağı doğru hareket ettirmek için kullanılır.
[PgUp], [PageUp]
PageUp - Sayfa yukarı. Bir önceki sayfaya (ekrana) dönmek için kullanılır.
[PgDn], [PageDown]
PageDown - Sayfa aşağı. Bir sonraki sayfaya (ekrana) geçmek için kullanılır.
[Home]
Home - Ev, yuva. Kursoru satırın (alanın) en başına götürmek için kullanılır.
[End]
End - Son. Kursoru satırın (alanın) en sonuna götürmek için kullanılır.
[Tab]
Tab. Tabular (yatay) hareket için kullanılır. Düz basıldığında soldan-sağa (ileri), [Shift] ile basıldığında sağdan-sola (geri) hareket sağlar.
Diğer Tuşlar
Diğer tuşlar ise girdiğiniz bilgileri oluşturan karakterleri çıkaran tuşlardır:
[A] - [Z] Alfabenin harfleri. Bu tuşlara bastığınızda çıkacak harfin büyük veya küçük olması [CapsLock] ışığı ve [Shift] tuşu tarafından belirlenir.
[0] - [9] Rakam tuşları, sayıları yazmak için kullanılır. [Shift] tuşu ile birlikte basıldıklarında üst taraflarındaki işaretler çıkar. [CapsLock] tuşundan etkilenmezler.
İşaret tuşları
Bu tuşlar çeşitli noktalama işaretlerini çıkarmada kullanılır. Normal basıldıklarında alt taraflarındaki işaretler, [Shift] tuşu ile basıldıklarında üst taraflarındaki işaretler çıkar. [CapsLock] tuşundan etkilenmezler.
Klavyede yer alan işaret tuşlarından çıkarılan noktalama işaretlerinin ve diğer işaretlerin adları aşağıda listelenmiştir.
` Apostrof, sol tırnak : İki nokta üst-üste
' Tek tırnak, sağ tırnak , Virgül
" Tırnak işareti . Nokta
; Noktalı virgül ! Ünlem işareti
? Soru işareti / Bölü, düz bölü, taksim,
< Küçüktür işareti slash, düz slash
> Büyüktür işareti \ Ters bölü, ters taksim,
( Sol parantez ters slash, back slash
) Sağ parantez | Bar, çubuk işareti
[ Sol köşeli parantez ~ Yaklaşık işareti, tilde
] Sağ köşeli parantez @ -de işareti, at işareti
{ Sol küme parantezi # Numara işareti, diyez
} Sağ küme parantezi $ Dolar işareti
= Eşittir işareti % Yüzde işareti
+ Artı işareti, toplama ^ Şapka işareti, inceltme işareti
işareti, caret
- Eksi, tire işareti, kesme & İle işareti, ambersand
işareti _ Altçizgi
* Yıldız, çarpma işareti, asterisk
Türkçe F-Klavyeye çevrilenler gibi, bazı klavyelerde Türkçe harfleri çıkarmak gayesiyle, tuşlarının işlevini değiştiren Klavye Uyarlayıcı programlar çalıştırılmaktadır.
Yazıcınızı kullanırken şu hususlara dikkat edin:
Yazıcınızdan aldığınız çıktılar istediğiniz şekilde olmuyorsa yazıcınızı kapatıp açın ve dökümü tekrar alın. Düzelme yoksa aşağıdaki kontrolleri yapın.
Yazıcıya gönderdiğiniz döküm hiç yazılmıyorsa;
1. Yazıcınız ile bilgisayarınız arasındaki bağlantı kablosunu kontrol edin. Kablo çıkmışsa takın ve sıkıştırın.
2. Yazıcınızda kağıt takılı ve [OnLine] veya [Ready] ışığının yanık durumda olduğundan emin olun.
3. Datasoft programlarında seçtiğiniz yazıcının numarasını ve tanımını (aygıt adını) kontrol edin.
Bu kontrollerin nasıl yapılacağını bilmiyorsanız, yazıcıyı satın aldığınız firmayı arayarak yardım istemelisiniz. Eğer belli bir programdan aldığınız dökümler kötü çıkıyor, diğer programların dökümleri normal oluyorsa(Diğer deyişle: Sorunun programdan kaynaklanıp- kaynaklanmadığını anlamak için, başka bir programdan bir döküm almaya çalışmak en akılcı çözümdür); programda sorun var demektir. Bu durumda Program Kullanım Kılavuzları Menüsü'nden Destek Rehberi opsiyonunu kullanarak orada anlatıldığı şekilde yardım isteyin.
Size sunduğu olağanüstü imkanların yanında pek çok sorunu da beraberinde getiren bilgisayarın en büyük dertlerinden birisi virüslerdir. Bazı muzip (daha doğrusu kötü niyetli) programcıların ürünü olan bu virüslerin, biyolojinin inceleme alanına giren organik virüslerle yapı bakımından herhangi bir benzerliği olmayıp, tek ortak yanları her ikisinin de insana zarar vermeleridir.
Küçük programcıklar şeklinde başka programlara eklenerek bulaşan bilgisayar virüslerinin yaptıkları, ekrana esprili mesajlar göndermekten emeğinizin ürünü olan bilgilerin depolandığı sabit diskinizi tamamen silip-süpürmeye kadar değişken olabilmektedir. Ancak eğlenceli tarafları da olsa şunu kesinlikle bilmelisiniz ki, bütün bilgisayar virüsleri bir şekilde mutlaka zararlıdır.
Bilgisayar virüsleri en yaygın olarak DOS altında çalışan sistemlerde görünmektedir. Biz bugüne kadar Unix veya Xenix sistemlerde yazılmış virüslere rastlamadık. Zaten bu sistemlerde değil virüs yazmak ve virüs aktivitelerini gizlemek, normal uygulama programları üretmek bile pek kolay değildir.
Virüslerden korunmanın en emin yolu, bulaşmalarına imkan verecek davranışlardan mümkün olduğunca kaçınmaktır. Virüslerin en kolay bulaşma şekli ise elden ele dolaşan sahipsiz disketlerdir. Özellikle, bilgisayar kullanıcılarının çalışmalarını bölmede çok etkili olan ve elden ele sürekli dolaşan oyun programlarının bulunduğu disketler virüsler için mükemmel bir bulaşma ortamı sağlamaktadır. Bu bakımdan, virüslerden korunmak ve yoğun emek vererek ürettiğiniz bilgilerinizi güvencede tutmak istiyorsanız;
Son olarak, şunu da belirtmek sanırız faydalı olacaktır; konusu ister yazılım ister donanım olsun, hiç bir bilgisayar firması virüslerden kaynaklanan sorunları garanti şartlarına dahil etmez ve virüs temizleme hizmeti karşılığında ücret alır.
| Geri | Önceki Konu | Sonraki Konu |
Bu sayfa son olarak 10 Ocak 2005 tarihinde güncellendi.